Δημοσιεύτηκε στο tvxs.gr στις 10 Φλεβάρη 2011
Ολοκληρώνεται αυτές τις ημέρες ο «διάλογος» γύρω από το νέο νόμο για τη Βιοποικιλότητα. Ένας νόμος που έγινε γνωστός μόνο εξαιτίας της ρύθμισης για τα δέκα στρέμματα.
Ως ένα βαθμό, δίκαια. Τη μεγαλύτερη υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα δεν την έχουν προκαλέσει ούτε οι πυρκαγιές, ούτε η ρύπανση, ούτε τα σκουπίδια (όσο τραγικά προβλήματα και να είναι), αλλά η αυθαίρετη αλλαγή στις χρήσεις της γης, σύμφωνα με τις κερδοσκοπικές επιταγές της τουριστικής και κατασκευαστικής βιομηχανίας. Οι «εκτός σχεδίου» εξοχικές κατοικίες, οι δρόμοι και οι υποδομές που τα συνοδεύουν, είναι αυτά που αποδιάρθρωσαν όχι μόνο το φυσικό τοπίο, αλλά και τις παραγωγικές δραστηριότητες και τις τοπικές κοινωνίες.
Η καταστροφή αυτή, ανοιχτά αδειοδοτημένη (και πολλές φορές απλόχερα επιδοτημένη) από όλες τις κυβερνήσεις, αναγνωρίζεται σήμερα ακόμα και από την Υπουργό Περιβάλλοντος, η οποία υποστήριξε ότι η διάταξη για την αύξηση του ορίου αρτιότητας είναι ένα βήμα στην κατεύθυνση της κατάργησης. Η επίθεση που δέχτηκε από δυνάμεις που υπερασπίζονται τα συμφέροντα των ιδιοκτητών της γης, και όχι γενικά και αφηρημένα τις «τοπικές κοινωνίες» όπως ισχυρίζονται, έκρυψε ουσιαστικά ερωτήματα γύρω από την αποτελεσματικότητα της ρύθμισης.
Γιατί η δόμηση επιτρέπεται ή απαγορεύεται με μοναδικό κριτήριο την έκταση του οικοπέδου; Πώς θα αποφευχθεί η συγκέντρωση των κτημάτων σε μεγαλύτερες –και άρα οικοδομήσιμες- εκτάσεις, με όλες τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες; Γιατί δεν επέλεξε οριζόντιες ρυθμίσεις που, ακόμα και αν δεν απαγόρευαν άμεσα και ρητά την εκτός σχεδίου δόμηση, θα επέβαλαν περιορισμούς συνδεδεμένους με την προηγούμενη χρήση της ιδιοκτητής έκτασης, τη χρήση του οικίματος, το μέγεθός του κοκ; Και τέλος γιατί η ρύθμιση αυτή είναι αναγκαία μόνο στις περιοχές Natura και όχι σε όλη την επικράτεια, αφορώντας στην πράξη, όπως έχει αποδειχθεί, το 5% της συνολικής έκτασης;
Το τελευταίο ερώτημα αφορά επίσης όλη το νομοσχέδιο. Οι όποιες ευεργετικές ρυθμίσεις περιορίζονται στο 20% της χώρας, που εντάσσεται στις Προστατευόμενες Περιοχές. Όλο το υπόλοιπο φυσικό περιβάλλον, μαζί όχι μόνο με τη «βιοποικιλότητά» του, αλλά και μαζί με τους κατοίκους του, αφήνεται ουσιαστικά αθωράκιστο απέναντι στην άναρχη δόμηση, τις ανεξέλεγκτες ρυπογόνες βιομηχανίες, τους ΧΥΤΑ, τους οδικούς άξονες που κατασκευάζονται χωρίς τη λήψη των στοιχειωδών μέτρων προστασίας.
Ακόμα και οι λιγοστές γενικές ρυθμίσεις για το φυσικό περιβάλλον, που υπήρχαν στο αρχικό Σχέδιο Νόμου που κατατέθηκε σε διαβούλευση τον Ιούλιο, αποσύρθηκαν ή υποβαθμίστηκαν στο τελικό κείμενο. Παράδειγμα, η ρύθμιση που προέβλεπε την εκπόνηση προγραμμάτων παρακολούθησης με στόχο τη μείωση των επιπτώσεων από την κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής, όπως οι οδικοί άξονες.
Η βιοποικιλότητα όμως δεν μπορεί να διατηρείται σε εγκιβωτισμένους θύλακες: όσο «φύση» είναι τα βούνα της Βόρειας Πίνδου, άλλο τόσο «φύση» είναι και τα βουνά της Βόρειας Χαλκιδικής. Για αυτά όμως δεν υπάρχει κανένας «νόμος για τη βιοποικιλότητα»: υπάρχει μονο fast track. Ο επόμενος άλλωστε νόμος που προωθεί η «πράσινη Υπουργός» θα αφορά την «απλοποίηση», δηλ. το ξήλωμα, της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα σε αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η επιχειρούμενη επένδυση για την εξόρυξη χρύσου στη Β. Χαλκιδική. Μία περιοχή τεράστιας περιβαλλοντικής και οικονομικής σημασίας για πολλές άλλες παραγωγικές δραστηριότητες (κτηνοτροφία, γεωργία, τουρισμός, μεταποίηση), παραδίδεται εξ ολοκλήρου στην εξορυκτική βιομηχανία με μη αντιστρέψιμες συνέπειες και παρά τη σύσσωμη αντίδραση των τοπικών κοινωνιών και άλλων επιστημονικών και κοινωνικών φορέων. Η γειτνίαση των περιοχών αυτών με περιοχές Natura δεν φαίνεται να αρκεί για να αποτραπεί η καταστροφή τους, η οποία φυσικά θα μεταφραστεί σε αντίστοιχη υποβάθμιση και των ίδιων των Προστατευόμενων Περιοχών. Όπως φαίνεται λοιπόν, τα 10 στρέμματα δεν αρκούν…
Του Νίκου Νικήσιανη, Υπεύθυνου Τμ.Παρεμβάσεων Περιβαλλοντικής Οργάνωσης «Καλλιστώ»
"Μάχη μέσα στη μάχη"... 