Δημοσιεύτηκε στο alterthess στις 12 Απρίλη 2013.
Η στατιστική έχει τη μαγική ικανότητα να μετασχηματίζει την πραγματικότητα από ένα αντιφατικό σύνολο σχέσεων, συγκρουσιακών και εξελισσόμενων, σε έναν αριθμό, μία παγωμένη, ομοιογενή και ‘αντικειμενική’ εικόνα. Έτσι και με το «27,2 %», την είδηση της ημέρας: η ανεργία μετατρέπεται σε ένα «πρόβλημα», για το οποίο όλοι μαζί, πλούσιοι-φτωχοί, κουτσοί-στραβοί, πολιτικοί και δημοσιογράφοι, μπορούμε να θρηνούμε και αναζητούμε «ρεαλιστικές λύσεις» – γνωρίζοντας βέβαια ότι στην πραγματικότητα τίποτα δεν μπορεί να γίνει, αφού «λεφτά δεν υπάρχουν».
Όλη αυτή η κουβεντούλα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μπούρδες – και μάλιστα κακοπροαίρετες. Η ανεργία δεν είναι καιρικό φαινόμενο, ούτε φυσική καταστροφή. Η ανεργία είναι πρώτα από όλα σχέση: μία σχέση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία. Με μία φράση, αυτοί που κρατάνε και διαχειρίζονται τον κοινωνικό πλούτο, όταν φοβούνται ότι θα μειωθούν τα κέρδη τους, αποτραβούν τα κεφάλαιά τους από την άμεση παραγωγική διαδικασία, αναζητώντας άλλους δρόμους σπέκουλας και κερδοσκοπίας.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τις πρόσφατες απολύσεις των εργαζομένων στην Pizza Hut. Η εν λόγω εταιρία διατηρούσε στην πόλη τρία καταστήματα υγειονομικού –αλλά ουδόλως γαστρονομικού- ενδιαφέροντος, μέσω των οποίων ‘έδινε δουλειά’ σε 60 περίπου εργαζόμενους. Για την ακρίβεια βέβαια ‘μισή δουλειά’, αφού επέλεγε να τους έχει με ημιαπασχόληση. Επιλογή πολύ συμφέρουσα για την εταιρία –αφού σε 4 ώρες μπορείς να αποσπάσεις πολύ περισσότερη από τη μισή εργασία των 8 ωρών με πολύ λιγότερο από το μισό κόστος.
Πρόσφατα το αφεντικό, εκμεταλλευόμενο τις νέες δυνατότητες που προσφέρει η μνημονιακή εποχή και κυρίως το νέο μειωμένο βασικό μισθό, ‘πρότεινε’ στους εργαζομένους νέες συμβάσεις με 30% μείωση αποδοχών. Με βάση τη δεδομένη ‘πολιτική’ ημιαπασχόλησης, αυτό σημαίνει μισθούς 150-300 ευρώ. Η σύμβαση επίσης προέβλεπε αποκλειστική διαθεσιμότητα των εργαζομένων για την εταιρία και διάφορα άλλες ωραίες δεσμεύσεις, φεουδαρχικής, αν όχι δουλοκτητικής έμπνευσης. Η ‘εναλλακτική εκδοχή’ σε αυτή την πρόταση, αν οι εργαζόμενοι αρνούνταν να υπογράψουν τις συμβάσεις, ήταν το κλείσιμο των καταστημάτων και η απόλυση.
Όπερ και εγένετο. Η πλειοψηφία των εργαζομένων είχε τα κότσια να αρνηθεί (οφείλουμε να τους βγάλουμε το καπέλο) και το αφεντικό έκλεισε ήδη τα δύο καταστήματα, απολύοντας καμιά 30αρια ανθρώπους. Είναι αυτό λοιπόν αντικειμενική απόρροια μίας γενικής κι αφηρημένης κρίσης; Ακόμα κι αν έχουν πέσει οι πωλήσεις πιτσών, δεν έφταναν τα κέρδη των περασμένων ετών, το προϊόν δηλαδή της δουλειάς των ίδιων των εργαζομένων, για να κρατηθεί η επιχείρηση την εποχή της κρίσης; Κινδύνευε ο εργοδότης τους, ο κ. Ιωάννου ο οποίος εκτός από αυτές τις αλυσίδες κατέχει την J.P. Άβαξ και μεγάλα πακέτα μετοχών σε τεράστιες εταιρίες, να πτωχεύσει και να πεθάνει της πείνας αν συνέχιζε για δύο χρόνια να δίνει στους εργαζόμενους του τους ίδιους μισθούς της πείνας;
Η ειρωνεία είναι επίσης ότι οι ‘μεταρρυθμίσεις’ που έδωσαν στον εργοδότη το δικαίωμα να επιβάλλει ατομικές συμβάσεις και να καταποντίσει τους μισθούς, οδηγώντας έτσι στη σύγκρουση και στο κλείσιμο των καταστημάτων, υποτίθεται ότι προωθήθηκαν για αναπτυξιακούς λόγους, για τη μείωση δηλαδή της ανεργίας. Ακόμα όμως και αν οι εργάτες δεχόντανε να δουλεύουν από χόμπυ και να παίρνουν 150 ευρώ, ένας τέτοιος εργαζόμενος δεν είναι στην πραγματικότητα άνεργος;
Τα ερωτήματα αυτά βέβαια δεν απασχολούν τις οδυρόμενες τηλεπερσόνες, που αναζητούν ρεαλιστικές λύσεις για την ανεργία. Αν πράγματι αυτός είναι ο καϋμός τους, να μία: να απαγορευτούν οι απολύσεις στις επιχειρήσεις που κερδοφορούν ή κερδοφορούσαν. Να αξιοποιήσουν δηλαδή τα κέρδη τους για να κρατήσουν τα μαγαζιά τους και να μην ανατροφοδοτούν την κρίση και την ανεργία.
Κάπως έτσι λοιπόν μένουν άνεργοι οι άνθρωποι: επειδή κάποιοι απολύουν και κάποιοι άλλοι νομοθετούν για να τους εξυπηρετήσουν. Δεν υπάρχει ανεργία, ως μια αυτόματη συνέπεια μίας αφηρημένης κρίσης, αλλά υπάρχουν άνεργοι και –κυρίως- άνεργες, άνθρωποι που τους πέταξαν έξω από την παραγωγική διαδικασία για να προστατέψουν τα κέρδη τους.
Μέσα βέβαια σε αυτή την υποκρισία, υπάρχει και μια αλήθεια: ο βαθύς τους φόβος απέναντι στην ανεργία – δηλαδή στους ανέργους. Έναμιση εκατομμύριο άνθρωποι που δεν έχουν στην κυριολεξία τίποτα να χάσουν, ούτε καν τις αλυσίδες τους, είναι πάρα-πάρα πολλοί για να τους διαχειριστεί οποιοδήποτε καθεστώς. Ιδιαίτερα αν αρχίσουν να κάνουν αυτό που κάνουνε οι απολυμένοι της Pizza Hut, οι οποίοι, με την ευκαιρία, έχουν σήμερα στις 18.30 πορεία στην Καμάρα. Και με την ευκαιρία επίσης, το Δίκτυο Ανέργων κι Επισφαλώς Εργαζομένων της Θεσσαλονίκης έχει αύριο συνέλευση (στις 7.30 στο ΕΚΘ), για να κάνει τις τελευταίες προετοιμασίες για τις 20 Απρίλη, την ημέρα ενάντια στην ανεργία και την εργασιακή επισφάλεια.
"Μάχη μέσα στη μάχη"... 